Kasteel De Keverberg

Omschrijving

Kasteel De Keverberg wordt in 1886-1887 beschreven in de Katholieke Illustratie. Het artikel wordt vergezeld met een tekening van schilder/kunstenaar Adolf van Dijk.

Adolf van Dijk (*Rotterdam - †Leiden 1924)
Adolf van Dijk had zijn opleiding gevolgd aan de Academie voor beeldende Kunst in Rotterdam. Hij was kunstschilder en goed tekenaar van landschappen.

De tekst die in de Katholieke Illustratie stond staat hieronder:

DE BURCHT TE KESSEL.

De gemeente Kessel in Limburg, hoofdplaats van het voormalig land- en graafschap van dien naam, bezit een dier merkwaardige gedenkstukken onzer voorouders, hetwelk zoowel door zijne oudheid en ligging, als door zijne geschiedkundige herinneringen uitmunt, namelijk den burcht van Kessel, of het beweerde Castellum Menapiorum, waarvan Ptolomeus spreekt. Als een fiere reus verheft het kasteel zich te Kessel, op den linker Maasoever op een kunstmatigen, ronden heuveltrans, die deels uit mergelsteenen is gebouwd en ruim twintig ellen boven de oppervlakte van den grond is verheven, als wilde het den stroom en de vlakte overheerschen.

Het kasteel draagt geen sporen van Romeinsche bouworde en schijnt niet vóór de veertiende eeuw gesticht te zijn. Het gedeelte er van, dat op de Maas uitkomt, is zeker het oudst. In de middeleeuwen had dit kasteel twee bij forten, het ééne, ongeveer 20 minuten westwaarts, dat gesloopt is, en het andere, 20 minuten oostwaarts, waarvan men de werken nog min of meer kan ontdekken, en dat thans door verandering van den loop der Maas op den rechteroever ligt.

Het was de residentie dei graven van Kessel, die oudtijds aan het hertogdom Brabant ondergeschikt waren. De eerste graaf van Kessel, die in de geschiedenis bekend is, komt voor na het jaar 1081 en overleed in 1114 in een gevecht bij Andernach. Hij droeg den naam van Hendrik, en was tevens graaf van Vlaanderen, de stamvader der Geldersche graven uit het eerste huis. Zijne opvolgers bestuurden dit graafschap tot in de tweede helft der dertiende eeuw, wanneer Hendrik, de laatste graaf van Kessel, dat land afstond aan den hertog Reinald I van Gelder (1279), die reeds in bezit was geraakt van het slot en den tol van Kessel, en door dezen afstand ook in het Boven-Kwartier vasten voet kreeg op den linkeroever der Maas.

Het later ambt van Kessel, dat hoogstwaarschijnlijk dezelfde omschrijving heeft gehad als het graafschap, en tot het hertogdom Gelder behoorde, bevatte 18 dorpen, alle op den linker Maasoever gelegen. Deze waren: de heerlijkheden en dorpen Kessel, Geisteren, Blitterswijk, Horst, Sevenum, Wanssum met Oirlo, Baarlo, Blerick, Venray, Grubbenvorst, Maasbree, Broekhuizen en Broekhuizenvorst, Meerlo met Tienray, Helden, Lottum, Swolgen en Oyen, die alle het voorrecht hadden van afzonderlijke schepenbanken te bezitten. 

Den 10 Augustus 1338 erkende Mathijs van Kessel den burcht te Kessel van den hertog van Gelder tot erfelijk borgleen te hebben ontvangen, belovende dien als een des hertogs openhuis te zullen bewaren. 

Het kasteel werd achtereenvolgens bezeten en bewoond door de familiën van genoemden Mathijs van Kessel, tot in 1541, en van Merwijck, tot 5 November 1779, toen de burcht en bij-behoorende goederen bij testament overgingen aan Caspar Emmanuel Jozef, baron de Kever-berg, neef van den kinderloos overleden baron Willem Antoon Mathijs, baron van Merwijck, heer van Kessel, gehuwd met Maria Anna Sophia Teresia, barones van Metternich.

Men gelieve ons deze kleine historische opheldering niet ten kwade te duiden, en betrede nu met ons de overblijfselen dezer ontzagwekkende ridderlijke woonstede.

Wat al gewaarwordingen komen niet in ons op, als wij door de slotpoort over den voorhof de verschillende toegangen bemerken, die naar de onderaardsche gangen en cellen leiden, door grijze, dikke, sombere muren ingesloten, terwijl de ijzeren, verroeste hengsels, aan de zware eiken met massieve spijkers beslagen deuren ons gedrochtelijk aangrijnzen! Gij meent als bij tooverslag in de beruchte Bastille van Parijs verplaatst te zijn. Wellicht zullen ons de Kesselsche gevangenholen niet zooveel akeligheden te verhalen hebben, nochtans meent men de noodkreten der wanhoop, de zuchten der droefheid, en het gejammer der arme gevangenen met het rammelend geluid hunner kettingen te hooien....

Wanneer men van den voorhof af de hooge, kronkelende trappen, die van beide zijden over de ingangen der onderaardsche kelders zijn aangebracht, bestijgt, bevinden wij ons voor de deur van den hoofdingang. Is deze ontsloten, dan komt men in een portaal, waaruit men het binnenhof kan bereiken en waar eenige deuren tot het binnenste gedeelte van het gebouw toegang verleenen. Dit laatste bestaat uit twee tegen elkander schietende vleugels, vormende eenen rechthoek en door een vierde cirkelvormig gebouw verbonden, waartusschen een binnenhof is gelegen. Dit binnenhof, beveiligd tegen de vijandelijke aanvallen en het werpgeschut, heeft voorzeker den edelen bewoners weleer tot lusthof en verpoozing gediend.

Als men den toren beklimt, die op onze gravure in den voorgrond staat, geniet men een bekoorlijk vergezicht. Het oog dwaalt in verrukking over de uitgestrekte akkers en weilanden, langs welke de zilveren Maas hare golven doet rollen, en onwillekeurig denkt men terug aan de dagen van riddermoed en trouw, toen het wapengekletter en de krijgsklaroen door Kessels landstreek weergalmden, toen de schelle waldhoorn het sein gaf tot de edele valkenjacht, of wanneer de zangen der minne-streelen, der ridders en edelvrouwen in de gastvrije feestzalen van den burcht de harten deden kloppen van bezieling voor het goede en schoone, voor God en Vaderland, voor heldendeugd en eer !...

Maar dat alles is voorbij. En voorbij, zegt de Deensche dichter Andersen, is het einde van alle geschiedenissen.

De schoone teekening van Adolf van Dijk zal echter, hopen wij, meer dan onze korte beschrijving, den oudheidminnenden toerist aansporen om den eerbiedwaardigen Kesselschen burcht, op zijn reistochtje naar Limburg, met graagte in oogenschouw te nemen. Het kasteel is thans door den eigenaar baron de Keverberg afgestaan aan Eerw. Zusters, die aldaar een pensionaat gesticht hebben.

Informatie

Meer info